Jakie są fakty?
Najstarsze przekazy o Świętym Mikołaju pochodzą z VI wieku. Średniowieczne źródła pisane podają, że żył na przełomie III i IV wieku, był biskupem Miry w Licji (dzisiejsza Turcja). Urodził się w zamożnej rodzinie, był jedynym, długo wyczekiwanym i wymodlonym dzieckiem. Od najmłodszych lat Mikołaj wyróżniał się pobożnością i dużą wrażliwością na niedolę bliźnich. W wieku 19 lat przyjął święcenia kapłańskie, a następnie został mianowany biskupem Miry. Mikołaj był znany wśród ówczesnych wyznawców chrześcijaństwa jako człowiek niezwykle współczujący i skory do pomocy. Niektóre źródła podają, że przekazał cały swój odziedziczony majątek biednym i potrzebującym. Dzięki swej wielkoduszności i bezinteresowności w niesieniu pomocy potrzebującym stał się symbolem dobroci. Mikołaj zmarł, jak podaje tradycja, 6 grudnia 343 roku i od razu był czczony jako święty.
Jakie są mity?
Do dziś krąży wiele różnych opowieści związanych z postacią Świętego Mikołaja, z których niektóre oparte są na prawdziwych wydarzeniach, a inne zostały najzwyczajniej w świecie zmyślone. Mawiano o nim, że słowem potrafił uspokoić wzburzone morze, wytrącić miecz z rąk kata, rozmnożyć zboże w czasie nieurodzaju, a nawet wskrzesić zmarłych. Istnieje legenda, która może wskazywać na genezę trwającej do dzisiaj tradycji z udziałem naszego bohatera. Według niej Mikołaj dowiedziawszy się, że jeden z mieszkańców Patary stracił majątek i nie mógł wyposażyć córek w posag, potajemnie wrzucił mu przez komin mieszek ze złotem. Z takim wianem najstarsza córka szybko wyszła za mąż. W podobny sposób pomógł pozostałym dwóm córkom, które zostały szczęśliwymi żonami. Dzięki temu panny zostały uratowane przed ciężkim losem.
Znana jest także legenda o żeglarzach. Głosi ona, że podczas sztormu, gdy statek zaczął tonąć, żeglarze wzywali na pomoc Mikołaja. Biskup pojawił się na statku, nakazał uciszyć się wiatrowi, po czym zniknął. Żeglarze dopłynęli bezpiecznie do portu.
Zwyczaje
Trwający do dziś zwyczaj wręczania prezentów w Mikołajki wywodzi się ze średniowiecznych legend o życiu świętego Mikołaja. Zbliżone do współczesnych zwyczaje mikołajkowe są udokumentowane od XV wieku w źródłach polskich, czeskich, austriackich, holenderskich, belgijskich i niemieckich. Święty Mikołaj pełnił w nich rolę osoby przynoszącej prezenty z okazji własnego święta. Wieczorem 5 grudnia obdarowywał owocami, orzechami, ciastkami czy cukierkami dobrze zachowujące się dzieci. Niegrzeczne uderzał pastorałem. Na nasze tereny zwyczaj przywędrował najprawdopodobniej z Niemiec w połowie XIX wieku. Święty Mikołaj, w towarzystwie aniołka i rogatego diabełka, odwiedzał domy, przepytywał dzieci z pacierza, odpytywał rodziców jak się ich pociechy sprawowały i zależnie od uzyskanych odpowiedzi wręczał prezent lub rózgę. Jeszcze do początków XIX wieku świętego Mikołaja przedstawiano jako brodatego duchownego w tradycyjnym stroju biskupa: długie szaty, laska pasterska, mitra na głowie.
Jak to się stało, że pobożny biskup Mikołaj z ciepłego kraju, stał się rubasznym starszym grubaskiem?
Święty i renifery
Jeden z pierwszych znanych opisów Świętego Mikołaja, pojawił się w wierszu “Noc wigilijna” Clementa Moore’a z 1823 r. W noc wigilijną, gdy wszyscy śpią, pan domu zrywa się z łóżka obudzony hałasem dobiegającym z zewnątrz. Kiedy wygląda przez okno, widzi Świętego Mikołaja, który leci saniami zaprzężonymi w osiem reniferów. Mikołaj ląduje na dachu i z worem prezentów wskakuje do domu przez komin. Gospodarz z uśmiechem obserwuje, jak Mikołaj zapełnia prezentami dziecięce skarpety wiszące na kominku. Święty wymienia z gospodarzem konspiracyjne uśmiechy, po czym wskakuje z powrotem przez komin na dach. Odlatując, woła: Wszystkim Wesołych Świąt życzę i dobrej nocy!
Święty i kolejna transformacja
W roku 1863 powstało kolejne wyobrażenie wokół Świętego Mikołaja, gdy na zamówienie do świątecznego numeru tygodnika “Harper’s” Thomas Nast, amerykański rysownik, po raz pierwszy zobrazował Świętego Mikołaja jako wesołego staruszka z okrągłymi policzkami i białymi bokobrodami.
Święty i Coca-Cola
Ponad pół wieku później, w 1931 roku powstał wizerunek Świętego Mikołaja, który jest doskonale znany, aż do dziś. Mowa tu o grubym, wesołym starszym Panu, ubranym w czerwony kubraczek. Obraz stworzył amerykański ilustrator Huddon Sunblom na zlecenie firmy Coca-Cola. Za swój pierwszy rysunek dostał tysiąc dolarów, co w latach 30. XX wieku było dosyć sporą sumą, ponieważ przeciętny samochód kosztował wówczas około 700 USD. Modelem dla twórcy był Lou Prentiss, emerytowany sprzedawca oraz jego sąsiad i przyjaciel. Sąsiad Sundbloma wkrótce jednak zmarł. Wtedy rysownik zaczął nadawać Mikołajowi własne rysy, a podczas malowania wpatrywał się w lustro. Choć w przeciwieństwie do pierwowzoru rysownik nie miał brody, to jednak korzystając z artystycznych zdolności i bogatej wyobraźni domalował sobie bujny zarost, który stał się jednym z najlepiej rozpoznawalnych elementów wizerunku Mikołaja. Od momentu powstania pierwszego obrazu Sunbloma, Coca-Cola sukcesywnie promuje wizerunek Świętego Mikołaja. Dziś większość z nas, nie wyobraża sobie go inaczej.
Filmy o Świętym Mikołaju, które KONIECZNIE musisz zobaczyć:
“Miracle on the 34th Street”
“Santa Claus”
“Kronika Świąteczna”
“Express Polarny”
“Beethoven’s Christmas Adventure”
“Rodzina Clausów”
Gdzie wysłać list do Mikołaja?
do Drøbak w południowej Norwegii: Julenissen’s Postkontor, Torget 4,1440 Drøbak, Norwegia;
do Rovaniemi w Finlandii: Santa Claus, Arctic Circle,96930 Rovaniemi, Finlandia;
do Kanady: Santa Claus, North Pole,Canada, H0H 0H0.
Ale Święty Mikołaj ma też adres w Polsce: Biuro Listów do Świętego Mikołaja Polska Wioska Świętego Mikołaja Przystanek Mikołajów 57-215 Srebrna Góra.
Źródła:
- edutorial.pl/nauka/kim-byl-swiety-mikolaj-poznaj-historie-mikolajek/
- www.biblia.info.pl/blog/kim-naprawde-byl-swiety-mikolaj/
- pl.wikipedia.org/wiki/Miko%C5%82ajki_(zwyczaj)
- www.obyczaje-nasze.pl/0612.php
- pl.wikipedia.org/wiki/Noc_wigilijna_(wiersz)
- commons.wikimedia.org/wiki/File:Merry_Old_Santa_Claus_by_Thomas_Nast.jpg